Lekcja nr7 - Układ Słoneczny (cz.3)

Monaliza

Jowisz

Jowisz, piąta planeta od Słońca, jest pierwszą z czterech gazowych planet-olbrzymów. Ma największe rozmiary i masę wśród planet Układu Słonecznego: jego objętość jest 1300 razy większa od objętości Ziemi, a masa przewyższa dwuipółkrotnie łączną masę pozostałych planet. Chmury Jowisza składają się głównie z wodoru i helu.
Wnętrze planety zaczyna się na głębokości 1000 km, gdzie wodór przechodzi w stan ciekły. Jeszcze głębiej tworzy się wodór metaliczny. W centrum Jowisza znajduje się jądro o temperaturze około 35000 oC. Najbardziej znany obiekt na tarczy Jowisza, Wielka Czerwona Plama, okazała się ostatecznie olbrzymim wirem w atmosferze planety, wznoszącym się kilka kilometrów ponad najwyższą warstwę chmur. Jowisz posiada co najmniej 16 księżyców.

Ganimedes

Ganimedes odkryty został w roku 1610 przez Galileusza i niezależnie przez Ganimedesa Mariusa. Jest on największym satelitą Jowisza i zarazem największym satelitą w Układzie Słonecznym (jego średnica wynosi około 5260 km). Gdyby Ganimedes okrążał samodzielnie Słońce, zostałby zakwalifikowany do grona planet. Podobnie jak Callisto, zbudowany jest ze skalistego jądra, lodowego płaszcza oraz lodowo-skalnej skorupy.
Ganimedes nie posiada atmosfery, jednak ostatnie obserwacje przy użyciu kosmicznego teleskopu Hubble'a wykazały obecność ozonu na jego powierzchni. Jego powierzchnia wykazuje znaczne zróżnicowanie oraz posiada wyraźne oznaki aktywności geologicznej - góry, doliny i kratery.

Callisto

Księżyc Jowisza Callisto odkryty został w roku 1610 przez Galileusza oraz równocześnie i niezależnie od niego przez G. Mariusa. Jest jednym z czterech pierwszych odkrytych (poza Księżycem) satelitów w Układzie Słonecznym, drugim pod względem wielkości satelitą Jowisza. Jego rozmiar porównywalny jest z rozmiarem Merkurego. Powierzchnia Callisto jest pokryta dużą ilościa kraterów, czas jej powstania datuje się na około 4 miliardy lat temu (krótko po uformowaniu Układu Słonecznego). Nie posiada dużych łańcuchów górskich, składa się prawdopodobnie z dużego skalistego jądra otoczonego wodą i lodem. Callisto nie posiada atmosfery.

Io

Io jest trzecim pod względem wielkości satelitą Jowisza, oznaczonym numerem I. Odkryty został w 1610 przez Galileusza i niezależnie przez G. Mariusa, jako jeden z czterech pierwszych (poza Księżycem) satelitów w Układzie Słonecznym. Na Io odkryto ślady aktywnej działalności wulkanicznej. Sondy kosmiczne Voyager zaobserwowały jednoczesną erupcję dziewięciu wulkanów; ich pióropusze unoszą się ponad 300 km nad powierzchnią księżyca.
Choć temperatura na powierzchni Io wynosi średnio około -143° C, to jednak istnieje miejsce związane z działalnością wulkaniczną, gdzie temperatura wynosi około 17° C. Pod względem składu, Io zbudowany jest w większości z materiału skalnego oraz niewielkiej ilości żelaza.

Europa

Europa jest czwartym pod względem wielkości satelitą Jowisza, oznaczonym numerem II. Jego średnica wynosi 3138 km, zaś średnia odległość od planety 670 900 km. Odkryty został w 1610 przez Galileusza i (niezależnie) G. Mariusa, jako jeden z czterech pierwszych (poza Księżycem) satelitów w Układzie Słonecznym. Na powierzchni tego satelity brak jest jakichkolwiek śladów kraterów.
Istniejące teorie na temat wewnętrznej budowy Europy zakładają, że pod grubą na 5 km warstwą lodu może znajdować się ocean o głębokości ponad 50 km. Charakterystyczne ślady na powierzchni księżyca mogą być wynikiem załamania skorupy, wypełnienia jej wodą oceaniczną i zamarznięcia.

Saturn

Saturn jest szóstą planetą od Słońca, drugą z czterech gazowych planet-olbrzymów. Posiada co najmniej 18 księżyców i imponujący układ pierścieni. Pierścienie znajdują się wewnątrz tzw. granicy Roche'a. W obszarze tym nie mogą się znajdować żadne ciała o znacznych rozmiarach, ponieważ zostałyby rozerwane siłami przypływowymi planety. Największe fragmenty pierścieni mają rozmiary najwyżej 10 m, zaś grubość pierścieni nie przekracza 10 km.
Bardzo szybka, podobnie jak u innych planet tej grupy, rotacja Saturna powoduje wybrzuszenie obszarów równikowych oraz ułożenie rozmytych żółtawych chmur w poziome, równolegle do równika pasma. Saturn to jedyna planeta o średniej gęstości mniejszej od gęstości wody. Z tego powodu jego masa nie przekracza jednej trzeciej masy Jowisza, mimo iż średnice obu planet niewiele się różnią.

Tytan

Tytan, największy księżyc Saturna i drugi pod względem wielkości (po Ganimedesie) księżyc Układu Słonecznego, odkryty został w roku 1655 przez Ch. Huygensa. Choć zaklasyfikowany do grona księżyców, pod względem rozmiaru przewyższa takie planety jak Merkury i Pluton. Jako jedyny księżyc w Układzie Słonecznym posiada gęstą atmosferę gazową zawierającą: 85% azotu, 12% argonu, 3% gazów organicznych (podobny skład atmosfera ziemska miała ok. 4 mld lat temu).
Ciśnienie przy powierzchni Tytana, którą pokrywa lód, zestalony amoniak oraz morze metanu, wynosi ok. 1.6 atmosfery, zaś temperatura - średnio około -178°C. Duże nadzieje na poznanie wyglądu oraz składu powierzchni Tytana wiązano z misją Voyagera 1, który przelatywał w pobliżu księżyca w listopadzie 1980 roku. Niestety, grube chmury i potężna warstwa atmosfery całkowicie zasłaniająca ten glob nie pozwoliły na szczegółowe poznanie jego powierzchni.

Tethys

Tethys (Tetyda), jeden z większych księżyców Saturna, odkryty został w roku 1685 przez G.Cassiniego. Wykazuje wiele podobieństw do innych dużych księżyców tej planety - Dione i Rhei. Gęstość tego satelity, wynosząca 1.21 g/cm3, wskazuje, że prawie w całości składa się on z lodu. Powierzchnia Tethys pokryta jest kraterami i rowami, z których największy ma około 65 kilometrów szerokości i rozciąga się na trzech piątych obwodu księżyca. Temperatura na powierzchni satelity wynsi -187° C.

Rhea

Rhea jest największym nie posiadającym atmosfery satelitą Saturna. Odkryta została przez G.Cassiniego w roku 1672. Gęstość materii składającej się na ten księżyc wynosi 1.33 g/cm3, co sugeruje jego strukturę: niewielkie skaliste jądro oraz grubą lodową powłokę. Pod względem składu powierzchni, albedo oraz urozmaiconego terenu jest podobna do Dione. Temperatura na powierzchi satelity waha się od -174oC w części oświetlonej przez Słońce do -220oC w cieniu. Powierzchnię satelity można podzielić na dwa geologicznie odmienne obszary, ze względu na liczbę oraz rozmiary kraterów. Część pierwsza zawiera kratery o średnicy większej niż 40 km, zaś część druga, położona głównie w obszarze biegunów i równika - kratery mniejsze.

Dione

Dione odkryta została w roku 1684 przez G.Cassiniego. Gęstość tego satelity Saturna wynosi 1.43 g/cm 3, co świadczy o tym, że składa się on prawdopodobnie ze skalistego jądra, stanowiącego jedną trzecią masy satelity, otoczonego pokrywą lodową. Powierzchnia Dione wykazuje dużą różnorodność: składają się na nią zarówno obszary usiane licznymi kraterami, z których wiele ma średnicę większą niż 100 km, jak i równiny, gdzie brak kraterów o średnicy powyżej 30 km. Średnia temperatura na powierzchni satelity wynosi -186oC.

Pozdrawiam!

Jacky Sparrow

przeczytane
pozdrawiam
PS:ale obrazki moglyby byc troszke mniejsze

irmunia

Przczytane Wink